Inleiding
Vertebroplastie is een heelkundige techniek waarbij op een minimaal invasieve manier een wervelfractuur kan worden hersteld door het inspuiten van een bijzonder soort "cement".
- Figuur 1: Techniek van vertebroplastie
- Figuur 2: Voorbeeld van wervelbreuk
- Figuur 3: Verschil tussen osteoporose en gezond beenderweefsel
- Figuur 4: Techniek van vertebroplastie
Wervels kunnen op verschillende manieren beschadigd worden. Uiteraard door ongevallen: val van een hoogte, sportongevallen bij fietsers of paardrijders enz. Wervels kunnen ook inzakken door botontkalking (osteoporose).
Ernstige breuken die "instabiel" zijn en kunnen leiden tot b.v. verlamming moeten natuurlijk geopereerd worden. In vele gevallen echter is dit niet nodig en kan men een minder zware behandeling doorvoeren door bedrust en een corset. Nochtans kan de pijn dan lang aanslepen en kan in sommige gevallen het wervellichaam verder inzakken wat tot vervorming van de wervelkolom leidt. Het herstel van deze indeukingsfracturen door het gebruik van ballonnen en inbrengen van snelhardend cement kan vervorming verhinderen en de pijn sneller doen afnemen.
We maken een onderscheid tussen de fractuur bij patiënten met osteoporose en bij een normale wervel.
Osteoporose komt frequent voor in de oudere leeftijdsgroep, meestal bij vrouwen na de menopause. Een zeer uitgebreid overzicht over het ontstaan van osteoporose en de gevaren ervan kan u o.a. vinden op www.osteoporosestichting.nl.
Patiënten met osteoporose hebben gemakkelijker breuken van pols, heup of wervel, meestal bij een banale val.
Wanneer men een indeukingsfractuur oploopt van de wervel, treedt er erge pijn op. De behandeling bestaat uit bedrust, pijnstilling, eventueel het dragen van een korset. Meestal verdwijnt de pijn na enkele weken. Uiteraard moet de osteoporose zelf behandeld worden met een chronische therapie (raadpleeg hiervoor uw huisarts).
In bepaalde gevallen zal een afwachtende houding echter onvoldoende zijn : de pijn blijft aanhouden en geraakt niet onder controle of de fractuur zakt verder in.Dit kan men volgen door regelmatig, in het begin wekelijks een controle radiografie van de wervelkolom te maken. In deze gevallen is ballon vertebroplastie aangewezen.
Hoe gebeurt een ballon vertebroplastie?
De procedure gebeurt onder algemene verdoving. Twee canules (holle buisjes) worden langs achter in de rug tot in de gebroken wervel gebracht. Dit kan men veilig uitvoeren door tijdens de ingreep bestendig gebruik te maken van doorlichting met RX stralen. Door deze holle buisjes wordt dan een ballon tot in de wervel geschoven en opgeblazen. Zo kan men de wervel terug herstellen, hij wordt als het ware "opgekrikt" en ontstaat er een holte. Na wegnemen van de balonnen wordt de holte opgevuld met bijna vaste cement. Door het maken van een holte en het gebruik van deze bijna vaste cement vermijdt men dat de cement doorloopt buiten de wervel of naar de bloedsomloop.
De cement wordt volledig hard na enkele uren en 12uur later kan de patiënt opstaan.
De resultaten bij patiënten met "ingezakte" wervels zijn uitstekend : de pijn is beduidend beter en men vermijdt verdere inzakking wat anders tot uitgesproken bochelvorming kan leiden.
Dezelfde techniek kan toegepast worden bij traumatische wervelfracturen zonder osteoporose. Bij jongere patiënten zal men minder gebruik maken van echt "cement" zoals gebruikt bij o.a. heupprothesen maar "biologisch" botcement gebruiken. Dit wordt achteraf terug omgezet tot echt bot.
Ook bij deze patiënten is het herstel sneller en vermijdt men langdurige immobilisatie, pijn en de mogelijke verdere inzakking van de wervel.
Bij ernstigere fracturen kan een combinatie met een ingreep en gebruik van vijzen en staven noodzakelijk zijn.
Tot besluit kan men stellen dat de ballon vertebroplastie een veilige techniek is die een goede oplossing biedt voor de behandeling van pijnlijke wervelfracturen zowel bij normale wervels als broze wervels door osteoporose. Zo kan langdurige hospitalisatie en immobilisatie worden vermeden maar vooral verdere inzakking en vervorming van de wervelkolom !