1.Wat
Door verschillende oorzaken kan de stevigheid van een wervel aangetast worden. Eén van deze oorzaken is botontkalking ('osteoporose'). Dit is een aandoening waarbij de afbraak van bot groter is dan de aanmaak ervan. Ook een gezwel in de wervel kan leiden tot verminderde stevigheid. Als de stevigheid van een wervel is aangetast, kan deze door de hoge druk die erop heerst, ineen zakken. In medische termen spreekt men dan van een compressiefractuur. De wervelkolom bestaat uit 34 wervels die door tussenwervelschijven met elkaar worden verbonden. Van boven naar beneden tellen we 7 halswervels, 12 borstwervels, 5 lendenwervels, 5 heiligbeenwervels en 5 staartbeenwervels.
Figuur: De wervelkolom van opzij bekeken
- halswervels
- borstwervels
- lendenwervels
- heiligbeen- en staartwervels
Deze zijn op elkaar gestapelde wervels vormen de stevige, maar toch beweeglijke centrale 'staaf' van de romp. De wervels omgeven bovendien het wervelkanaal waarin het ruggenmerg zich bevindt. (De tussenwervelschijven fungeren als een soort 'schokdemper': de drukkrachten die in de wervelkolom ontstaan tijdens staan, lopen, springen en dergelijke, worden hierdoor opgevangen.)
Het verschil tussen een gezonde wervel en een ingezakte wervel kunt u duidelijk zien in onderstaande afbeelding. Een compressiefractuur kan de volgende gevolgen hebben: hevige rugpijn, bekneld geraakte zenuwen, uitvalsverschijnselen en pijn in de ledematen.
Figuur: De lendenwervels van opzij op röntgenfoto vastgelegd.
Het verschil tussen een ingezakte en een gezonde wervel is duidelijk te zien.
- ingezakte wervel
- gezonde wervel
2. Wat kan er aan een ingezakte wervel gedaan worden?
Als een wervel kort geleden is ingezakt en pijnlijk is, kan een steunkorset van gips of kunststof goed helpen tegen de pijn en de genezing bevorderen. Daarbij worden ook dikwijls pijnstillers gegeven. Gelukkig kunnen de meeste wervelinzakkingen zonder operatie goed worden behandeld, zeker als het gaat om inzakkingen door osteoporosis. De keuze van de behandeling hangt direct samen met de oorzaak en de ernst van de wervelinzakking.
Als er ondanks de gebruikelijke behandeling met korset en pijnstillers toch veel klachten blijven bestaan, kan met behulp van een nieuwe techniek in een aantal gevallen een goede pijnverlichting voor de patiënt worden bereikt. Deze behandeling heet officieel "percutane vertebroplastie". Het voordeel van deze techniek is dat de patiënten, als de behandeling slaagt, na enkele dagen hun normale activiteiten alweer kunnen hervatten.
3. Wat is percutane vertebroplastie?
De letterlijke vertaling is: door de huid heen versterken van het wervellichaam. Dit geeft eigenlijk goed weer wat de arts wil bereiken met de behandeling. De arts plaatst één of twee naalden, door de huid van de rug van de patiënt heen, in de ingezakte wervel. Een klein beetje ?cement? wordt ingebracht. De stevigheid van de ingezakte wervel wordt door het cement hersteld. Tijdens het onderzoek wordt gebruik gemaakt van röntgenbeelden om in het lichaam te kijken.
In 1984 werd in Frankrijk de eerste percutane vertebroplastie uitgevoerd door Dr. Deramond. Door het grote succes van deze procedure in onder andere de Verenigde Staten en Frankrijk heeft deze de laatste jaren meer bekendheid gekregen, zowel bij artsen als patiënten.
4. De behandeling percutane vertebroplastie
4.1. Wat gebeurt er allemaal vóór de vertebroplastie behandeling?
Samen met de specialist is gekozen voor een vertebroplastie behandeling. Voor deze behandeling zal de patiënt voor twee dagen (één overnachting) worden opgenomen in het ziekenhuis. Voordat er tot de eigenlijke behandeling overgegaan kan worden, is het noodzakelijk dat er een aantal onderzoeken plaatsvindt. Met behulp van deze onderzoeken, kan de specialist de algemene medische conditie van de patiënt vaststellen. Naast een poliklinisch vooronderzoek zullen ook onderzoeken plaatsvinden op de eerste dag van opname. Het kan echter ook voorkomen dat alle onderzoeken reeds poliklinisch hebben plaatsgevonden.
4.2. Hoe gaat de vertebroplastie behandeling in zijn werk?
De percutane vertebroplastie behandeling vindt plaats op de operatieafdeling . Vanuit het bed komt de patiënt op de buik op de behandeltafel te liggen. Zo ligt de patiënt tijdens de gehele behandeling (ongeveer 1 uur). De verpleegkundige begint met het desinfecteren van een deel van de huid op de rug. De chirurg verdooft de huid. Als de verdoving werkt begint de chirurg met het inbrengen van één of twee vertebroplastienaald(en) in de aangedane wervel. Dit gebeurt met behulp van röntgenbeelden. Als de vertebroplastienaald(en) op de juiste plaats gepositioneerd zijn wordt de speciale cementoplossing ingebracht. Op het moment dat er voldoende van de cementoplossing is ingebracht worden de vertebroplastienaald(en) verwijderd. Als het cement een bepaalde hardheid bereikt heeft mag de patiënt terug naar bed. De patiënt komt nu plat op de rug te liggen. Voordat de patiënt terug gaat naar de verpleegafdeling wordt er nog een Röntgen foto gemaakt. Dit wordt gedaan om een gedetailleerd beeld te krijgen van hoe het cement in de wervel verdeeld is.
Naast de vertebroplastie kan ook gekozen worden voor een kyphoplasie. Dit is ongeveer dezelfde techniek, maar door de ingebrachte naalden wordt via een ballon éérst de ingezakte wervel als het ware ?opgeblazen? tot zijn normale afmetingen, alvorens de cement wordt ingespoten. Dit geeft spectaculaire radiologische beelden, maar het voordeel voor de patiënt zelf is niet heel duidelijk. Wel is er een meerkost van ongeveer ? 5000, niet erugbetaald dooor Uw mutualiteit. Slechts uiterst zelden wordt door de patiënt dan ook voor dit alternatief gekozen.
Figuur 1: Positie van de naalden in de wervel.
- vertebroplastienaald
- doornuitsteeksel aan de rugzijde
- het wervellichaam
Figuur 2: Zijwaartse röntgenfoto van een behandelde wervel.
- verdeling van het cement
